विद्युतीय सवारी आयात यो वर्षकै उच्च, कर वृद्धिको सूचनाले एकै महिनामा भित्रियो झन्डै ३ हजार इभि

काठमाडौं । जेठ महिनामा यो वर्षकै उच्च विद्युतीय गाडी (कार, जीप र भ्यान) आयात भएको छ । एकै महिना झन्डै ३ हजार विद्युतीय गाडी नेपाल भित्रिएका हुन् ।

भन्सार विभागबाट प्राप्त चालु आर्थिक वर्ष २०८०/८१ को जेठ मसान्तसम्मको तथ्याङ्कले यस्तो देखाएको हो । साउनदेखि जेठसम्म कुल २९ अर्ब ४ लाख बराबरको ११ हजार ४६६ वटा विद्युतीय सवारी नेपाल भित्रिएका छन् । तर, जेठ महिनामा मात्रै २ हजार ९६९ वटा गाडी नेपाल भित्रिएका छन् । सो महिनामा ७ अर्ब ९१ करोड २४ लाख १८ हजार रुपैयाँ बराबरको गाडी आयात भएका हुन् ।

सरकारले आगामी आर्थिक वर्ष २०८१/८२ को बजेट मार्फत विद्युतीय सवारीमा कर वृद्धिको सूचना पाएपछि व्यापारीले जेठमा ठुलो संख्या गाडी आयात गरेका हुन् । गत बैशाखको तुलनामा विद्युतीय सवारी आयात दोब्बर बढेको छ ।

गत बैशाख महिनामा ३ अर्ब ५९ करोड ३० लाख रुपैयाँ बराबरको १ हजार ४०४ वटा गाडी आयात भएको थियो । गत पुस महिनादेखि नै सरकारले विद्युतीय सवारीमा कर वृद्धि गर्ने बजारमा चर्चा चलेको थियो । त्यसयता नै विद्युतीय गाडीको आयात औसत उच्च नै छ । गत पुसदेखि नै विद्युतीय गाडीमा कर वृद्धिको हल्ला चलिरहेको थियो । तर, फागुन चैतसम्म पुरानै गाडी बिक्रीमा लागेका व्यापारीहरु बैशाखमा भने आयात ह्वात्तै बढाएका छन् ।

कर वृद्धिको सूचना पाएसँगै उनीहरुले ठुलो संख्यामा गाडी नेपाल भित्र्याएका हुन् । तर, नाडा अटोमोबाइल्स अफ एसोसिएसन अफ नेपालका एक पदाधिकारीले भने कर वृद्धिको हल्ला मात्र नभई बजारको माग अनुसार नै आयात भएको बताउँछन् । ‘कर बढ्ने हल्ला त थियो । बजेट अघि नै ठुलो संख्यामा गाडी आयात हुनुलाई कर वृद्धिको हल्लाले गर्दा पनि भन्न त सकिन्छ । तर, पछिल्लो समय विद्युतीय सवारी प्रतिको आकर्षण बढ्दो, यसलाई बजार माग अनुसार नै आयात भएको भन्दा ठिक होला’, उनले भने, ‘विद्युतीय सवारीप्रति उपभोक्ताको धारणामा धेरै परिवर्तन हुँदै गएको छ । नेपालीहरुको विद्युतीय गाडीहरुमा आकर्षण बढ्दोक्रममा छ । बजार माग नै चर्को छ । ग्राहकको विद्युतीय चारपाँग्रे निजी सवारी खरिदमा पनि उत्तिकै क्रेज छ ।’

पछिल्लो समय नियामक निकायहरुले अपनाएको नीतिगत लचकताले पनि इभि खरिदमा थप सहज बनाएको छ । विस्तारै बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरुले सहज फाइनान्सको सुविधा प्रदान गरेको ती अधिकारीले बताए । ‘अहिले आर्थिक गतिविधि पनि विस्तारै बढ्दै छ । अर्थतन्त्र सुधारको बाटोमा छ, पछिल्लो समय गाडी खरिदमा बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरुले पनि सहज फाइनान्सको सुविधा प्रदान गरेका छन् । ब्याजदर पनि घट्दो क्रममा छ । यसले गाडी खरिदमा थप प्रोत्साहन गरेको । त्यसैले कर वृद्धिको हल्ला मात्रै भन्न मिल्दैन’, ती अधिकारीले भने ।

सरकारले बजेट मार्फत नै पेट्रोलियम पदार्थमाथिको परनिर्भरता घटाउन विद्युतीय सवारी साधनको उत्पादन र प्रयोगलाई प्रोत्साहन पनि गरेको छ । जसले विद्युतीय सवारी प्रयोगको संख्या वृद्धिमा थप योगदान गरेको छ । पछिल्लो समय विद्युतीय सवारी किन्ने ग्राहकका सङ्ख्या पनि बढ्दो क्रममा रहेको छ ।

पछिल्लो आँकडाअनुसार नेपालमा मासिक औसत १ हजार ४२ वटा विद्युतीय सवारी आयात हुने गरेको छ । विभागका अनुसार गत चैतमा १ अर्ब ६७ करोड ५२ लाख रुपैयाँ बराबरको ६५८, फागुनमा २७६ वटा, माघमा २ अर्ब ३० करोड ८२ लाख रुपैयाँ बराबरको १ हजार ५२ वटा र पुसमा ३ अर्ब ६२ करोड ६२ लाख रुपैयाँ बराबरको १ हजार ४२१ वटा विद्युतीय गाडी नेपाल भित्रिएका थिए ।

यस्तै, मंसिरमा ८९९ वटा कात्तिकमा ६५२ वटा, असोजमा १ हजार २३७ वटा, भदौमा ७८८ वटा र साउनमा ११० वटा विद्युतीय गाडी आयात भएका थिए । गत आवको तुलनामा भने २.९६ गुणा बढी गाडी आयात भएका छन् । गत आवको साउनदेखि जेठसम्ममा भने १ अर्ब १२ करोड ३७ लाख ९२ हजार रुपैयाँ बराबरको ३ हजार ८७० वटा मात्रै विद्युतीय सवारी आयात भएको थिए । चालु आवको ११ महिनामा भएका इभि आयातबाट सरकारले भने १३ अर्ब ६ करोड ७५ हजार रुपैयाँ राजश्व प्राप्त गरेको छ ।

कस्ता इभि भित्रिन्छ नेपाल ?

नेपालमा छिमेकी मुलुक चीन, भारत, कोरिया, जर्मन, अमेरिका, इन्डोनेसिया लगायतका देशहरुबाट विद्युतीय गाडी आयात हुने गरेको छ । ती मुलुकहरुबाट ५० किलोवाटदेखि ३०० किलोवाट तौल क्षमताका गाडी नेपाल भित्रने गरेका छन् ।

नेपालमा विश्व बजारका लोकप्रिय ब्रान्डको विद्युतीय कार, जिप, भ्यानहरू नेपालमा उपलब्ध छन् । बिवाइडी, महिन्द्रा, किया, टाटा, एमजी र हुण्डाइ ब्रान्डको विद्युतीय कारहरू निकै रुचाइएका विद्युतीय कारको ब्रान्ड हुन् ।

नेपालमा सबैभन्दा धेरै १०० किलोवाट तौल क्षमताका गाडी आयात हुने गरेको छ । विभागका अनुसार चालु आवका साउनदेखि जेठसम्ममा ५१ देखि १०० किलोवाटका ६ हजार ८८२ वटा गाडी नेपाल भित्रीएको छ । समिक्षा अवधिमा ५० किलोवाटका भने ४ हजार ३४४ वटा गाडी आयात भएका छन् । यस्तै, १०१ देखि २०० किलोवाटका २०९ वटा र २०१ देखि ३०० किलोवाटका २८ वटा विद्युतीय सवारी नेपाल भित्रिएका छन् ।

नेपालले सबैभन्दा धेरै चीनबाट विद्युतीय गाडी ल्याउने गरेको छ । ११ महिनामा चीनबाट ७ हजार ९३१ वटा इभी आयात भएको छ । यस्तै, भारतबाट पनि ३ हजार ३२७ वटा आयात भएका छन् । यता, इन्डोनेसियाबाट १५० वटा, कोरियाबाट ८३ वटा, जर्मनीबाट २३ र अमेरिकाबाट ३ वटा इभी आयात भएको छ।

कुन गाडीमा कति लाग्छ कर ?

सरकारले राजश्वमा ठुलो धक्का पुगेको भन्दै गत जेठ १५ गतेको आगामी आवको बजेट मार्फत विद्युतीय सवारीमा कर वृद्धि गरेको छ । बजेटले विद्युतीय गाडीको क्षमताका आधारमा फरक फरक कर बढाएको छ ।

सरकारले ५० किलोवाट तौलक्षमतका गाडी ५० किलोवाटसम्मका गाडीमा १५ प्रतिशत भन्सार र ५ प्रतिशत अन्तशुल्क लगाएका छन्। बजेटअघि भने ५० किलोवाट क्षमताको गाडीको भन्सार १० प्रतिशत थियो भने अन्तशुल्क थिएन ।

यस्तै, ५१ किलोवाटदेखि १०० किलोवाटसम्मका गाडीमा अहिले १५ प्रतिशत भन्सार र १० प्रतिशत अन्तशुल्क थियो । तर, यसलाई बढाएर २० प्रतिशत भन्सार र १५ प्रतिशत अन्तशुल्क लगाइएको छ । यस्तै १०१ किलोवाटदेखि २०० किलोवाटसम्मका गाडीमा भन्सार २० प्रतिशत र अन्तशुल्क २० प्रतिशतबाट बढाएर क्रमशः ३० प्रतिशत र २० प्रतिशत पुयाईएको छ ।

त्यसैगरि २०१ किलोवाटदेखि ३०० सम्ममा गाडीमा ६० प्रतिशत भन्सार र ३५ प्रतिशत अन्तशुल्क लगाइएको छ भने ३०१ माथिका विद्युतीय गाडीमा ८० प्रतिशत भन्सार र ५० प्रतिशत अन्तशुल्क लगाइएको छ ।