आयातमार्फत हुने राजश्वमै सरकारको आम्दानी बढी निर्भर, तर २३ प्रतिशतले घट्यो भन्सार राजश्व
काठमाडौं । भन्सार राजश्वमा घटेको छ । आयात घट्दा भन्सार मार्फत सरकारलाई प्राप्त हुने राजश्वमा भारी गिरावट आएको हो । ११ महिनामा भन्सार मार्फत हुने राजश्व दोहोरो अंकले घटेको छ ।
भन्सार बिभागले हालै सार्वजनिक गरेको चालु आवको जेठ मसान्तसम्मको वैदेशिक व्यापार सम्बन्धी तथ्यांकले यस्तो देखाएको हो । चालु आर्थिक बर्ष २०७९/८० को ११ महिनामा भन्सार मार्फत सरकारलाई प्राप्त हुने राजश्व २३ प्रतिशतले घटेको छ ।
चालु आवको जेठ मसान्तसम्म आयातबाट सरकारले ३ खर्ब ४४ अर्ब ३ करोड २७ लाख रुपैयाँ राजस्व प्राप्त गरेको छ । जुन गत आव सोही अवधीको तुलनामा १ खर्ब २ अर्ब ७६ करोड रुपैयाँले बढी हो । गत आवको सोही अवधीमा ४ खर्ब ४६ अर्ब ७९ करोड ३६ लाख राजस्व संकलन भएको थियो । तर, चालु वर्ष आयात घट्दा राजस्व संकलन पनि उच्चदरमा घटेको छ । गत आवभरमा भने आयातबाट सरकारलाई ४ खर्ब ८२ अर्ब ४३ करोड ७७ लाख रुपैयाँ राजश्व संकलन भएको थियो ।
आयात घट्दा नै यस्तो राजश्व संकलन घटेको हो । समिक्षा अवधीमा वस्तु आयात १६ प्रतिशतले घटेको छ । गत आवको जेठ मसान्तसम्म १७ खर्ब ६३ अर्ब २२ करोड रुपैयाँको बस्तु आयात भएको थियो । तर, यसपाली त्यो भन्दा कम अर्थात् १४ खर्ब ८० अर्ब ९८ करोड करोड बराबरको वस्तु आयात भएको छ । गत आवभर भने १९ खर्ब २० अर्ब रुपैयाँको बस्तु आयात भएको थियो ।
पछिल्लो समय देखिएको आर्थिक संकटका कारण नेपालमा आयात बढ्न सकेको छैन । बाह्य क्षेत्रमा परेको चापलाई लक्षित गर्दै चालु आवको सुरुवाती महिनाहरूमा केही वस्तुहरूको आयातमा प्रतिबन्ध लगाइएको थियो । तर, पुसबाट सरकारले उक्त प्रतिबन्ध हटाए पनि आयात बढ्न सकेको छैन । विशेषगरि महँगी लगायतका कारण उपभोक्ताको क्रयशक्ति घटेको छ । त्यसले बजारमा वस्तुको माग घटाएको छ । यसरी बजारमा माग घट्दा आयात बढ्न सकेको छैन । त्यसको असर राजश्व संकलनमा पनि परेको छ ।
नेपाल सरकारको आम्दानी नै राजस्व संकलनमा निर्भर छ । त्यसमा पनि आयातमार्फत हुने राजस्वमै सरकारको आम्दानी बढी निर्भर छ । सरकारको कुल राजश्वमा ४० प्रतिशतदेखि ५० प्रतिशतसम्मको हिसा भन्सार राजश्वले ओगटेको हुन्छ । समिक्षा अवधीमा पनि यसको हिस्सा ४५.३२ प्रतिशत छ । । यसरी आयात घट्नुलाई सकारात्मक रूपमा लिए पनि राजस्व संकलनमा प्रभावित हुने गरेको जानकारहरू बताउँछन् । भन्सार बिभागले भन्सार छली गर्न खोज्दा पक्राउ गरेका सामानलाई लिलामीमा विक्री गरेर पनि थप आम्दानी गर्छ, त्यो तथ्यांकमा भने यसमा समावेश छैन ।
कुन महिना कति आयात र निर्यात ? (रकम रु. करोडमा)
